Flisactwo zgłoszone do wpisu na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO

29 marca 2021 r. Polska, Austria, Czechy, Niemcy, Łotwa i Hiszpania, złożyły wspólny wniosek o wpis flisactwa na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO. Jest to wynik trwających od ponad dwóch lat prac polskiego Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, które przystąpiło do koordynacji tego złożonego procesu. Zaangażowany w tę inicjatywę jest również Przewodniczący Komisji Oświaty, Kultury i Sportu oraz Promocji Powiatu Rady Powiatu Niżańskiego Roman Pokora. Decyzja w sprawie wpisu na listę UNESCO ma nastąpić w grudniu 2022 r.

W Polsce flisactwo ma długą historię, a także bogatą tradycję na ziemiach województwa podkarpackiego. Kultywują ją obecnie m.in. flisacy z Ulanowa z Bractwa Flisackiego p.w. św. Barbary, depozytariusze wpisu. Ulanów, leżący u ujścia Tanwi do Sanu, od XVI był znaczącym ośrodkiem flisackim. Naprawiano tam i budowano tratwy, szkolono flisaków, którzy następnie prowadzili spławy Sanem, Wieprzem, Bugiem, Narwią i Wisłą do Torunia, Grudziądza oraz Gdańska.

Z Ulanowa do Gdańska spławiano przede wszystkim drewno, a niekiedy także zboże. Przed każdą wyprawą w Ulanowie budowano tratwy, które do ujścia Sanu do Wisły, płynęły jednym pasem, łącząc się następnie w cztery. Po zakończonym transporcie z Gdańska do Ulanowa, flisacy wracali pieszo, ale po powrocie do rodzinnego miasta nie od razu mogli spotkać się z bliskimi, gdyż czekała ich jeszcze dwutygodniowa kwarantanna.

Bractwo Flisackie z Ulanowa, w swoich działaniach nawiązuje do tradycji flisackich oraz rozwija i kultywuje współczesne formy dziedzictwa w lokalnej społeczności. Bractwo prowadzi spławy Sanem, Wisłą, Odrą i Wartą. Najdłuższa trasa wynosi 700 km od Ulanowa do Gdańska. W tym czasie przez miesiąc flisacy żyją i mieszkają na tratwie. Kultywowane tradycje flisackie dotyczą także wielu innych elementów dziedzictwa niematerialnego, takich jak nazewnictwo, gwara, pieśni oraz obrzędy flisackie. Szczególnie widowiskowy jest obrzęd promowania nowych adeptów na flisaków zwyczajnych albo honorowych. Tak zwany chrzest frycowy, zgodnie z tradycją, odbywa się na tratwie.

W 2014 r. flisactwo zostało wpisane na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Zródło: www.gov.pl